AÖL EDEBİYAT 8 DERS ÖZETİ 1. ÜNİTE

Okul Yardımcınız Şubat 25, 2020 acık lise

1. ÜNİTE ROMAN ÖZETİ 

KUYUCAKLI YUSUF: SABAHATTİN ALİ 

koçan: Defter biçimindeki makbuz ve biletlerin zımbalı bölümü koparıldıktan sonra cilde bağlı kalan parçası. 

tevdi etmek: Vermek, bırakmak

ÖNEMLİ BİLGİLER: 
Sabahattin Ali; 1937’de yayımladığı Kuyucaklı Yusuf’ta, bir Anadolu kasabasını, bütün insani, ekonomik ve sosyal gerçekliğiyle ele alarak ezilen köylüleri ve toplumsal yapının aksayan yönlerini ilk defa içerden bir gözle anlatır. Sabahattin Ali, o döneme kadar ifade edilmemiş sosyal problemleri dile getirerek Türk romanında öncü bir rol oynar. 

Romandaki olaylar 1903 yılında Nazilli’de başlar, Edremit’te devam eder ve I. Dünya Savaşı yılları içinde sona erer.

Romanın yalın ve sağlam bir dili vardır. Yazar, romanın kurgusundaki ayrıntıları oluşturmada, kahramanları ve mekânları betimlemede, toplumsal gerçekliklerle insani gerçeklikleri tam bir uyum içinde yansıtmada oldukça başarılıdır. 

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Roman 

  • Yazarlar, sorunlara çözüm getirmekten çok izlenimlerini aktarmışlardır. 1930’lardan itibaren toplumcu gerçekçi anlayışla daha eleştirel bir tutum izlemişlerdir. Sadri Ertem ve Sabahattin Ali, 1950’den sonra yetişen toplumcu gerçekçi yazarlara öncülük etmişlerdir.
  • 1960’larda Türk romanında hem konu hem de teknik açıdan gelişmeler görülür. Yazarlar, ortaya çıkan siyasal, toplumsal ve ekonomik değişmeler ve bunların sonuçları üzerinde dururlar. 
  •  Bu dönemde tezli tarihî romanlar yazılır. 
  • Kadın romancıların sayısı büyük artış gösterir.

Cumhuriyet Dönemi Türk Romanındaki Anlayışlar

a. Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Sanatçılar

  •  Halide Edip, Yakup Kadri, Reşat Nuri gibi isimler, Cumhuriyet Dönemi’nin de ilk romancı neslini teşkil eder. 
  • Millî Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren bu sanatçılar, romanlarında realist bir bakış açısıyla Anadolu insanının yaşam tarzını, aydın-halk çatışmasını, Millî Mücadele’yi, inkılapları ve toplumsal değişimi işlemişler; ahlaki çöküntüler, Doğu-Batı çatışması, yanlış Batılılaşma ve hurafeler üzerinde durmuşlardır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban”, Halide Edip Adıvar’ın “Vurun Kahpeye”, Reşat Nuri Güntekin’in “Yeşil Gece” romanları bunlardandır.

b. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Sanatçılar

  • Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Tarık Buğra, Sâmiha Ayverdi, Abdülhak Şinasi Hisar. 
  • Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur”, Tarık Buğra’nın “Küçük Ağa” romanları bu anlayışla yazılan romanlardandır.

c. Toplumcu Gerçekçi Anlayışla Yazan Sanatçılar

  • Sabahattin Ali “Kuyucaklı Yusuf’”, Sadri Ertem “Çıkrıklar Durunca”, Memduh Şevket Esendal “Ayaşlı ve Kiracıları” romanlarıyla bu anlayışın ilk örneklerini verirler.  
  • Kemal Tahir, Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Talip Apaydın, Fakir Baykurt diğer toplumcu gerçekçi yazarlardır.

ç. Modernizmi Esas Alan Sanatçılar 

  • Adalet Ağaoğlu, Ferit Edgü, Yusuf Atılgan, Rasim Özdenören, Vüsat O. Bener, Füruzan, Bilge Karasu, Oğuz Atay, Nezihe Meriç modernizmi esas alan önemli sanatçılardır. 
  • Geriye dönüş tekniği ile romandaki kronolojik zaman anlayışını ve neden-sonuç ilişkisini ortadan kaldırmışlardır. 

d. Postmodernizmi Esas Alan Sanatçılar

  • Orhan Pamuk’un “Kara Kitap”, “Beyaz Kale”, “Benim Adım Kırmızı”; Bilge Karasu’nun “Gece”; Hasan Ali Toptaş’ın “Bin Hüzünlü Haz” adlı eserleri Türk edebiyatındaki önemli postmodern romanlardır.

e. Gelenekçi Roman Anlayışına Sahip Sanatçılar

  • Sanatçılar; millî ve İslami duyarlıktan beslenir; tarihten, yaşama tarzından, inançlardan gelen unsurları eserlerinde işlerler. 
SABAHATTİN ALİ ESERLERİ: Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kürk Mantolu Madonna, Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk, Dağlar ve Rüzgâr, Kurbağanın Serenadı, Öteki Şiirler, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler. (...)
                ------------------------------------------------------
Dam: Üzeri toprak kaplı köy evi.
Frengistan: Batı ülkeleri. 
Leylî Meccanî: Parasız yatılı. 
Müderris: Medreselerde ders veren öğretim görevlisi.

Oğuz Atay (1934-1977) ESERLERİ: Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Bir Bilim Adamının Romanı, Korkuyu Beklerken, Oyunlarla Yaşayanlar, Günlük.
                ------------------------------------------------------

1980 sonrasında Türk Romanı

  • 1980’den sonra yazılan romanlar çoğunlukla Batılılaşma sorunsalı, tarihe kaçış; iç göç, kentleşme, ideolojik kimlik bunalımı; erkek ve kadın eşitliği, ilişkiler sorunsalı ve kuşaklar arası çatışma gibi konularda yazılmıştır. 
  • 1980 sonrasında Orhan Pamuk, Latife Tekin, Mehmet Eroğlu, Bilge Karasu, Nazlı Eray, Durali Yılmaz, Erendiz Atasü, İnci Aral, Enis Batur, Nedim Gürsel, Ali Haydar Haksal, Nazan Bekiroğlu, Ihsan Oktay Anar, Ahmet Ümit, Hasan Ali Toptaş, Fatma Barbarosoğlu, Sadık Yalsızuçanlar Türk romancılığının öne çıkan belli başlı isimleridir.
Ahmet Ümit (1960-…) ESERLERİ:  Bir Ses Böler Geceyi, Sis ve Gece, Beyoğlu Rapsodisi, Bab-ı Esrar, İstanbul Hatırası, Sultanı Öldürmek, Beyoğlu’nun En Güzel Abisi; Çıplak Ayaklıydı Gece, Agatha’nın Anahtarı, Başkomser Nevzat: Çiçekçinin Ölümü…

Cengiz Aytmatov (1928-2008) 
Eserleri: Cemile, Al Yazmalım Selvi Boylum, Toprak Ana, Elveda Gülsarı, Beyaz Gemi, Gün Olur Asra Bedel, Cengiz Han’a Küsen Bulut, Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek…

Paulo Coelho (1947-…) ESERLERİ: 
 Piedra Irmağı'nın Kıyısında Oturdum Ağladım, Simyacı, Veronika Ölmek İstiyor, Zahir, Elif…

                  ------------------------------------------------------

Cumhuriyet Dönemi yazarlarının roman anlayışları şunlardır:

a. Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Sanatçılar

Cumhuriyet Dönemi'nin de ilk romancı nesli olan Halide Edip, Yakup Kadri, Reşat Nuri gibi isimler; Millî Edebiyat zevk ve anlayışını sürdürmüşlerdir. 

b. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Sanatçılar

Cumhuriyet Dönemi yazarlarından Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Tarık Buğra, Sâmiha Ayverdi, Abdülhak Şinasi Hisar gibi sanatçılar bireyin iç dünyasını esas alan eserler vermişlerdir.

c. Toplumcu Gerçekçi Anlayışla Yazan Sanatçılar 

  • Türk edebiyatında Sabahattin Ali, Sadri Ertem, Memduh Şevket Esendal bu anlayışın ilk örneklerini verirler. 
  • Kemal Tahir, Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Talip Apaydın, Fakir Baykurt diğer toplumcu gerçekçi yazarlardır. 
ç. Modernizmi Esas Alan Sanatçılar

  • Adalet Ağaoğlu, Ferit Edgü, Yusuf Atılgan, Rasim Özdenören, Vüsat O. Bener, Füruzan, Bilge Karasu, Oğuz Atay, Nezihe Meriç bu anlayışla eser veren sanatçılardan bazılarıdır
  • Modernist romanda geleneksel roman anlayışından farklı anlatım teknikleri (geriye dönüş, bilinç akışı, iç konuş- ma ve iç diyalog tekniği…) kullanılır.
d. Postmodernizmi Esas Alan Sanatçılar

  • Postmodernizm; roman türünün temelini oluşturan olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman, mekân, bakış açısı, dil kurgusu ve tematik kurgu gibi unsurları değişikliğe uğratmakla kalmaz; metinlerarasılık ve üstkurmaca gibi birtakım yeni anlatım tekniklerini kullanır. 
  •  Oğuz Atay ve Yusuf Atılgan ile başlayan postmodern roman; Orhan Pamuk, Bilge Karasu İhsan Oktay Anar ve Hasan Ali Toptaş’ın eserleri ile yaygınlaşmıştır.

e. Gelenekçi Roman Anlayışına Sahip Sanatçılar

Toplumun kültürel değerlerini kurmacanın dünyasına taşıyan romanlara “gelenekçi roman” denir. Türk edebiyatında gelenekçilik, toplumun kültür değerlerine ilişkin farkındalık oluşturmaya yöneliktir.

Kaynak: http://aok.meb.gov.tr/kitap/aol-kitap/Turk-Dili-ve-Edebiyati/Turk-Dili-ve-Edebiyati-8/edebiyat_8.pdf

1. ÜNİTE BİTTİ :)) 


ÇIKMIŞ SORULAR ÜZERİNDEN TESTLERİ ÇÖZMEYİ İHMAL ETMEYİNİZ...

Yorum Gönder

0 Yorumlar