1. ÜNİTE SANAT TARİHİNE GİRİŞ ÖZET
Sanat Nedir?
İnsanlık tarihinin her döneminde
Resim 01.01 Adıyaman Nemrut
karşılaştığımız sanat, insanın kendini
ifade etme yollarından biridir. Başka bir
deyişle, bir duygunun, düşüncenin veya
güzelliğin ifade edilme yöntemidir. Doğa, sanatçının yorumuyla güzelleşir.
Sanat; tarih öncesi dönemlerden başlayarak
günümüze kadar sürüp gelmiş ve
zaman içinde sayısız değişiklikler göstermiştir.
- İlk sanat eserlerinin ortaya çıkışı, ihtiyaçları karşılamak amacıyladır. Biz; ihtiyacı karşılamak amacıyla yapılmış nesneleri, objeleri bugün o dönemin sanat eseri olarak değerlendiriyoruz.
- Kısacası sanat; bir duygunun, düşüncenin, izlenimin çeşitli yöntemler ve malzemelerle üretilip, aktarılmasıdır.
Sanat Tarihi Nedir?
Sanatın tarihsel gelişimini inceleyen bilim dalıdır. Diğer bir anlatımla;
insanlığın varoluşundan itibaren günümüze kadar insanlığın elinden çıkmış her türlü
nesneyi, objeyi inceleyen araştıran ve insanlığın bilgisine sunan bilim dalıdır.
- Sanat eserinin; en önemli özelliği bir tane olmasıdır, taklit ve kopyalar sanat eseri olarak kabul edilemez.
Zanaat; ise insanların ihtiyaçlarını karşılayıp, para kazanmak amacıyla yapılan aşçılık, marangozluk, dokumacılık, duvarcılık gibi çalışmalardır. Bunlara pratik sanatlar
da denir.
Sanatçı: Güzel sanatların herhangi bir dalında yaratıcılık becerisi olan ve yeteneğini
yaptığı eserlerle ortaya koyan kişidir.
1. PLASTİK SANATLAR
Çamur, kil, alçı, taş, mermer vs. gibi
biçimlendirilebilen ve kalıplandırılabilen
her tür malzemeden yapılan sanatların
tümüne plastik sanatlar denir. Heykel, kabartma,
çizim, resim bu gruba girer.
Resim: Yüzey üzerine çizgilerle, renklerle
bir düşüncenin, duygunun estetik
anlayışla ifade edilmesidir.İlk resimler
mağara duvarlarına çizilmiş hayvan ve av
resimleridir. El izleri de çoktur. Bunların büyük bir kısmının haberleşme amaçlı olduğu da düşünülmektedir.
Heykel: Taş, tunç, bakır, kil, alçı gibi malzemelerden yontularak veya kalıba dökülüp biçimlendirilerek yapılan dört boyutlu eserlerdir. Bu eserlerin üç boyutlu olanlarına ise kabartma (rölyef) adı verilir.
Mimari: İnsanların kişisel, toplumsal,
kültürel, ekonomik ihtiyaçlarına
karşılık verecek nitelikte ortamlar, mekanlar
yaratma sanatı ve tekniğidir.
2. FONETİK SANATLAR
İşitme duyusuna ve duygusuna seslenen müzik, edebiyat gibi sanatlar fonetik sanatlar
adını alır.
Müzik: Duygu ve düşünceleri ifade eden seslerin düzenlenmesi sanatıdır. Kültürlere göre değişiklikler gösteren müzik, bütün
dünyada evrensel bir dil olarak benimsenmiştir.
Edebiyat: Olay, düşünce, duygu ve hayallerin sözlü veya yazılı olarak anlatılması
sanatıdır. Şiir, deneme, roman, öykü gibi türleri vardır.
3. RİTMİK VE DRAMATİK SANATLAR
İnsanın kendini veya bir olayı anlattığı sanatlardır. Geleneksel sanatımız olan gölge
oyunu (Karagöz – Hacivat gibi) dramatik sanatlar koluna girer.
Dans: En eski sanatlardandır. Müziğin temposuna uyarak yapılan, estetik değer taşıyan vücut hareketleridir.
Bale: Dansa ve müziğe dayalı sahne
gösterisidir.
Opera: Genellikle tarihî veya mitolojik
konulu, sözlerinin çoğunluğu şarkılı
olarak söylenen müzikli tiyatro sanatıdır.
Operet: Eğlenceli ve hafif konular
üzerine bestelenmiştir,müzikal bir sahne
oyınudur.
Tiyatro: Bir sahnede,
seyirciler önünde
oyuncuların sergilemesi
amacıyla yazılmış edebî
türdür.
KÜLTÜR - SANAT İLİŞKİSİ
Kültür, bir toplumun sahip olduğu maddi ve manevi birikimlerin tümüdür. Toplumun
uygarlığı, eğitimi, dili, sanatı o toplumun kültürüdür. Kültür, hayatın akışı ile ilgilidir.
Bu nedenle sanat ve kültürü birbirinden ayıramayız.
SANAT - TOPLUM İLİŞKİSİ
Sanatçı içinde yaşadığı toplumdan etkilenir ve ürettiği eserlerle de toplumun aynası
olur. Sanatçı toplumdan beslenir, bu nedenle sanatçı ile toplum arasında sürekli ve
karşılıklı bir ilişki söz konusudur.
SANAT TARİHİNİN DİĞER BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ
"Sanat Tarihi"nin tarih, coğrafya, arkeoloji, arkeometri, antropoloji, paleografya,
epigrafi, nümizmatik, kronoloji, etnografya, filoloji bilim dallarıyla ilişkisi vardır ve
onlardan bilimsel olarak faydalanır.
Tarih: İnsan topluluklarının geçmişteki yaşayışlarını, kültür ve uygarlıklarını, sosyo-ekonomik
yapılarını, neden-sonuç ilişkisi içinde yer ve zaman göstererek inceleyen,
yorumlayan; tüm bu bulguları objektif bir şekilde açıklayan sosyal bir bilim dalıdır.
Coğrafya: Bu bilim dalı insanın yaşadığı doğal çevreyi ve çevreyle insan ilişkilerini
inceler.
Arkeoloji: Kazı bilimidir. Toprak veya su altında kalmış, geçmiş uygarlıklara ait
tarihî kalıntıların ve eserlerin yerlerini belirleyip, ortaya çıkarıp değerlendirilmesiyle
ilgili bilim dalıdır.
Kronoloji: Zaman bilimidir. Olayların tarihlerini saptayarak, oluşum sıralarını düzenler.
Arkeometri: Kronolojik araştırmaların uygulamasını yapan yeni bir bilim dalıdır.
Bunu yaparken fen bilimleri ve matematikten faydalanır.
Antropoloji: İnsanın fiziki yapısını sistemli ve karşılaştırmalı olarak inceleyip, insan
ırkını sınıflandıran bilim dalıdır.
Paleografya (paleografi): Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır. Yazıların
tür ve şekillerini inceler.
Epigrafi: Kitabeleri (taşlar üzerine yazılan yazılar) okuyup araştıran ve yorumlayan
bilim dalıdır.
Nümizmatik: Sikke (madeni para) bilimidir. Geçmişte basılmış olan sikkeleri inceler,
üzerlerindeki yazı ve tasvirler o dönem hakkında bilgi vermeleri açısından çok
önemli yazılı kaynaklardır.
Etnoğrafya (Etnoloji): Halk bilimidir. Toplumların öz kültürlerini inceler.
Filoloji: Dil bilimidir. Dünya üzerinde var olan dilleri inceler.
SANAT ESERLERİNİN KORUNMASININ ÖNEMİ
- Sanat eserleri geçmiş uygarlıkların, toplumsal, siyasal ve diğer konularda tüm özelliklerini yansıtan belgelerdir.Bu nedenle tüm eserlerin ayırım yapılmaksızın korunması gerekir çünkü toplumlar her konuda birbirinden etkilenmiştir.
- Bizden önceki tüm kültürlerin bize de aktarıldığını unutmamalıyız.
- Bu eserler bizi etkilemiş olan önceki kültürlerin günümüzdeki izleridir.
- Eserlerin korunması sadece devletin güvenlik güçleri ile sağlanmaz.
- Her yerleşim birimindeki insanların kendi toprakları içinde bulunan eserleri koruması önce vatandaşlık, sonra da insanlık görevidir.
- Gelecek kuşaklara yaşanabilir bir çevre bırakmak ancak tarihi ve doğal çevreyi korumakla mümkündür.
DÜNYA’NIN YEDİ HARİKASI
1. PİRAMİTLER: Gize’de Keops, Kefren ve Mikerinos için yapılan bu piramitler
bugün de görülebilmektedir.
2. BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ: MÖ 600 yıllarında Babil Kralı Nabukadnezar’ın
yaptırdığı bahçelerdir.
3. ZEUS HEYKELİ: Ünlü Yunanlı heykelci Phidias (Fidyas)’ın; Yunanistan’ da Olympia’daki
Zeus Tapınağı için yaptığı 12 metre yüksekliğinde, görkemli bir heykeldi.
4. ARTEMİS TAPINAĞI: Tanrıça Artemis adına Efes’te yaptırılan tapınaklardan
beşincisidir.
5. MAUSOLEİON (Mavzolyon): Bodrum’da MÖ 353’te ölen Karya Kralı Mausolos
için eşi Kraliçe Artemisia’nın yüklü bir para ödeyerek yaptırdığı anıt mezardır.
6. RODOS HEYKELİ: Güneş Tanrısı Helios (Helyos)’un tunçtan yapılma dev bir
heykeliydi ve Rodos Limanı’nın ağzında bulunmaktaydı ancak sanıldığı gibi heykelin
bacakları arasından gemiler geçmiyordu. Heykel, yaklaşık 32 metre yüksekliğindeydi
ve MÖ 304’deki başarısız Rodos kuşatmasından kalma tunç gereç ve silahların eritilmesiyle
yapılmıştı
7. İSKENDERİYE FENERİ: Bu büyük deniz feneri, daha sonra ana kara ile birleşen
Pharos (Paros) Adası’nda MÖ 280 yıllarında yapılmıştı. Yüksekliği konusunda
anlatılanlar değişiktir. Bazılarına göre 180 metreydi. Tepesinde İskenderiye Limanı’na
giren gemilere yol gösteren bir ışık yanmaktaydı. Bu fener de 1375’te bir deprem sonucu
yıkılmıştır.
1. ÜNİTE BİTTİ :))
ÇIKMIŞ SORULAR ÜZERİNDEN TESTLERİ ÇÖZMEYİ İHMAL ETMEYİNİZ...
0 Yorumlar